dr hab. Marek Tkaczuk, prof. US
Stanowisko: Profesor US
e-mail: marek.tkaczuk@usz.edu.pl
telefon służbowy: (91) 444 28 73
ul. Narutowicza 17a
pok. 211
Obszar prowadzonych badań: Podatki, daniny w naturze i posługi w systemie skarbowym II Rzeczypospolitej, ochrona interesów majątkowych skarbu państwa polskiego w II Rzeczypospolitej oraz w Polsce Ludowej, historia konstytucjonalizmu polskiego, wymiar sprawiedliwości w II Rzeczypospolitej i w Polsce Ludowej, historia małżeństwa i stosunków rodzinnych.
.
Autor licznych prac poświęconych praktyce prawnej Prokuratorii Generalnej RP w II Rzeczypospolitej i w Polsce Ludowej, a także prac dotyczących organizacji wymiaru sprawiedliwości, administracji morskiej, rad familijnych czy represji w sferze prawa rodzinnego stosowanych wobec zdrajców narodu w Polsce po zakończeniu II wojny światowej.
Stopnie i tytuły naukowe:
- 2004 r. – obrona rozprawy doktorskiej na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego pt. „Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej”; uzyskanie stopnia naukowego doktora nauk prawnych;
- 2020 r. – nadanie stopnia naukowego doktora habilitowanego nauk prawnych na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego na podstawie monografii pt. „Daniny w naturze w skarbowości II Rzeczypospolitej. Studium prawno-historyczne”.
Zakres prowadzonej działalności dydaktycznej:
- prowadzenie zajęć dydaktycznych (wykłady) z następujących przedmiotów: historia prawa, historia ustroju państwa i prawa polskiego, powszechna historia ustroju państwa i prawa, historii administracji, historia myśli ustrojowo-administracyjnej;
- seminaria dyplomowe.
Pełnione funkcje w uczelni lub udział w organach kolegialnych związanych z działalnością dydaktyczną, organizacyjną i badawczą:
- 2008-2010 oraz 2012-2016 – prodziekan Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego;
- od 2020 r. – przewodniczący Komisji Dyscyplinarnej ds. studentów Uniwersytetu Szczecińskiego.
Monografie
- Daniny w naturze w skarbowości II Rzeczypospolitej. Studium prawno-historyczne, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa – Stowarzyszenie Wyższej Użyteczności „Dom Organizatora”, Toruń 2019, ISBN 978-83-7285-854-2, ss. 355.
Rozdziały w monograficznych pracach zbiorowych w języku polskim
- Powstanie Oddziału Prokuratorii Generalnej RP w Poznaniu, (w:) A. Lityński, M. Mikołajczyk (red.), Przez tysiąclecia: państwo – prawo – jednostka, tom II, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2001.
- Udział podmiotów zagranicznych w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego – potencjalny czynnik intensyfikujący procesy integracji europejskiej, (w:) B. Ziemianin, B. Sitek, M. Tkaczuk (red.), Procesy ujednolicania prawa prywatnego w świetle integracji europejskiej. Rola samorządu terytorialnego w kształtowaniu procesu integracji europejskiej na przykładzie doświadczeń samorządu w Polsce i we Włoszech, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2002.
- Sprawy międzynarodowe w praktyce prawnej Prokuratorii Generalnej RP w dwudziestoleciu międzywojennym, (w:) A. Lityński, P. Fiedorczyk (red.), Wielokulturowość polskiego pogranicza. Ludzie – Idee – Prawa, Uniwersytet w Białymstoku Wydział Prawa, Białystok 2003.
- Prawo do niezależnego, niezawisłego i bezstronnego sądu w II Rzeczypospolitej (w:) K. Flaga-Gieruszyńska, J. Ciapała (red.), Prawa podmiotowe. Pojmowanie w naukach prawnych, Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego, Wielkopolska Wyższa Szkoła Humanistyczno – Ekonomiczna w Jarocinie, Szczecin 2006.
- Organizacja systemu ochrony i pomocy prawnej Skarbu Państwa w Polsce XX wieku, (w:) D. Bogacz, M. Tkaczuk (red.), Podstawy materialne państwa. Zagadnienia prawno – historyczne, Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2006.
- Akcja Oszczędnościowa i jej wpływ na reorganizację ustroju i zmianę kompetencji Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej w 1924 r., (w:) J. Malec, J. Matuszewski, W. Witkowski (red.), Studia z dziejów państwa i prawa polskiego. T. 10. Dedykowany Profesorowi Zygfrydowi Rymaszewskiemu, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Kraków – Lublin – Łódź 2007, s. 285-301.
- Sprawy majątków opuszczonych i porzuconych (poniemieckich) w praktyce prawnej Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1945 – 1949 jako przykład zaangażowania państwa w regulację sfery wolności, (w:) E. Cała-Wacinkiewicz, D. Wacinkiewicz (red.), Prawne aspekty wolności. Zbiór studiów, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2008.
- Obrona interesu publicznego w postępowaniu niespornym w powojennej Polsce do 1965 roku, (w:) Społeczeństwo a władza. Ustrój, prawo, idee, pod red. J. Przygodzkiego, M. Ptaka, Kolonia Limited, Wrocław 2010, s. 899-908.
- Udział Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej w postępowaniu karnosądowym, (w:) O prawie i jego dziejach księgi dwie, Studia ofiarowane Profesorowi Adamowi Lityńskiemu w czterdziestopięciolecie pracy naukowej i siedemdziesięciolecie urodzin, Księga II, pod red. M. Mikołajczyka, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok – Katowice 2010, s. 399-404.
- Uniwersytecka nauka prawa w Szczecinie, (w:) Uniwersytet Szczeciński na przełomie wieków i czasów, pod red. W. Stępińskiego, W. Tarczyńskiego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2010, s. 285-320.
- Ochrona interesu majątkowego państwa w opiniach Prokuratorii Generalnej interpretujących konstytucje II Rzeczypospolitej, (w:) Wokół konstytucji i zdrowego rozsądku, Circum constitutionem rationemque sanam, Prace dedykowane Profesorowi Tadeuszowi Smolińskiemu, pod red. J. Ciapały, A. Rosta, Uniwersytet Szczeciński Wydział Prawa i Administracji, Wielkopolska Wyższa Szkoła Humanistyczno – Ekonomiczna w Jarocinie, Stowarzyszenie Edukacji Społecznej i Prawnej „Ius et Ratio” w Szczecinie, Szczecin-Jarocin 2011, s. 59-69.
- Rada familijna jako instytucja systemu opieki w Polsce w XIX i XX w., (w:) Rodzina w naukach prawnych. Zbiór studiów, pod red. M. Tkaczuka, R. Jaworskiej – Stankiewicz, Wydział Prawa i Administracji, Szczecin 2012, s. 179-196.
- Ochrona interesu publicznego państwa przez Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej w ramach systemu zwierzchnictwa nad fundacjami w Polsce okresu międzywojennego, (w:) K. Flaga – Gieruszyńska, E. Cała – Wacinkiewicz, D. Wacinkiewicz (red.), Obywatel – państwo – społeczność międzynarodowa, Citizen – State – International Community, Wyd. C. H. Beck, Warszawa 2014, s. 34-44.
- Praktyka prawna Prokuratorii Generalnej w sprawach wynikających ze stosunków służbowych urzędników państwowych, (w:) K. Dąbrowski, S. Kwiecień (red.), Ochrona pracy w okresie międzywojennym w Polsce. Studium historyczno-prawne, Wydawnictwo KUL, Lublin 2015, s. 149-163. ISBN 978-83-8061-215-0.
- Rozstrzygnięcia administracyjne organów samorządu terytorialnego i ich kontrola instancyjna w Polsce międzywojennej po unifikacji postępowania administracyjnego w 1928 r., (w:) R. Bucholski, J. Jaśkiewicz, A. Mikos-Sitek (red.), Samorządowe Kolegia Odwoławcze w systemie administracji publicznej, C.H.Beck, Warszawa 2016, s. 339-344. ISBN 978-83-255-8789-5.
- Ochrona interesów prawnych Rzeczypospolitej na obszarze Wolnego Miasta Gdańsk w sprawach wynikających ze stosunków polsko-gdańskich w praktyce Prokuratorii Generalnej RP w okresie międzywojennym, (w:) E. Cała-Wacinkiewicz, J. Menkes, J. Nowakowska-Małusecka, W. Pęksa, W.S. Staszewski (red.), Idee, normy i instytucje Kongresu Wiedeńskiego – 200 lat później – perspektywa prawnomiędzynarodowa, C.H.Beck, Warszawa 2016, s. 465-474. ISBN 9788325590024.
- Organizacja i kompetencje administracji morskiej w Polsce Ludowej – zarys historyczno-prawny, (w:) Dariusz Nawrot (red.), 450 lat polskiej administracji morskiej, Wydawnictwo Bernardinum, Pelplin 2019, ISBN 978-83-8127-444-9, s. 153-185.
Rozdziały w monograficznych pracach zbiorowych w języku obcym
- Restrictions of family law as part of reprisals against traitors of the nation in Poland in the years 1944-1946, (w:) D. Janicka (red.), Judiciary and society between privacy and publicity, 8th Conference on Legal History in the Baltic Sea Area, 3rd-6th September 2015, Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2016, s. 163-174. ISBN 978-83-231-5387-6.
Artykuły
- Poradnik dla polskich robotników rolnych w Niemczech… jako przykład realizacji obowiązku opieki konsularnej nad obywatelami Rzeczypospolitej w okresie międzywojennym, Przegląd Zachodniopomorski 2000, z. 4.
- Kronika za lata 1997-1999, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Roczniki Prawnicze 2001, nr 12(299).
- Aplikacja i egzamin referendarski w Prokuratorii Generalnej, In gremio 2004, nr 7.
- Ateny nad Wisłą, In gremio 2004, nr 1.
- Przywileje procesowe Prokuratorii Generalnej w postępowaniu cywilnym, In gremio 2004, nr 5.
- Sądy kapturowe w Rzeczypospolitej, In gremio 2004, nr 6.
- Strój urzędowy w sądach Rzeczypospolitej, In gremio 2004, nr 2.
- Wymiar sprawiedliwości w latach dwudziestych XX wieku w opinii adwokatów, In gremio 2004, nr 3.
- Z prac Komisji Kodyfikacyjnej nad organizacją aplikacji sądowej, In gremio 2004, nr 4.
- Instygatorzy w ustroju I Rzeczypospolitej, In gremio 2005, nr 2.
- Lichwa, In gremio 2005, nr 7-8.
- Mandat wolny czy związany, In gremio 2005, nr 9.
- O bliższości w dawnym prawie polskim, In gremio 2005, nr 5.
- Organizacja władz w państwie polskim na przestrzeni ostatnich pięciu wieków, In gremio 2005, nr 4.
- Panie w togach, In gremio 2005, nr 3.
- Proces ustawodawczy w I Rzeczypospolitej, In gremio 2005, nr 6.
- Prokurator czy sędzia śledczy, In gremio 2005, nr 1.
- Prokuratoria Generalna, In gremio 2005, nr 10.
- Sądy i sędziowie pokoju, In gremio 2005, nr 11.
- Średniowieczny proces w zwyczajowym prawie polskim, In gremio 2005, nr 12.
- Autorytet państwa a ceremoniał publiczny, In gremio 2006, nr 4.
- Cztery wieki konstytucjonalizmu polskiego, In gremio 2006, nr 5.
- Pojednanie stron, In gremio 2006, nr 2.
- Proces inkwizycyjny, In gremio 2006, nr 1.
- Spartańskie wychowanie, In gremio 2006, nr 11
- Trybunał Koronny I Rzeczypospolitej, In gremio 2006, nr 7-8.
- Akcja oszczędnościowa i jej wpływ na reorganizację ustroju i zmianę kompetencji Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej w 1924, Studia z dziejów państwa i prawa polskiego 2007, t. X.
- Działalność publiczna urzędników Prokuratorii Generalnej w II Rzeczypospolitej, In gremio 2007, nr 10
- Galicyjska Prokuratoria Skarbu we Lwowie i jej Ekspozytura w Krakowie, In gremio 2007, nr 7-8.
- Minister Sprawiedliwości – Sędzia Najwyższy w napoleońskiej Francji, In gremio 2007, nr 3.
- Postulaty Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela z 1789 r. dotyczące ustroju państwa – gwarancją i zabezpieczeniem wolności, In gremio 2007, nr 6.
- Rada Stanu w ustroju państwa polskiego, In gremio 2007, nr 4.
- Sędziowie handlowi w II Rzeczypospolitej, In gremio 2007, nr 9.
- Fikcje w procesie ustawodawczym, In gremio 2008, nr 2 – 3.
- O najstarszych formach procesu, In gremio 2008, nr 1 – 2.
- Pozycja sędziów w ustroju państwa polskiego w różnych okresach historycznych, In gremio 2008, nr 5-6.
- Prokuratura w ustroju państwa polskiego w XX w., In gremio 2008, nr 7-8.
- Sprawy repatriacyjno – ewakuacyjne w praktyce prawnej Prokuratorii Generalnej w pierwszych latach po II wojnie światowej, In gremio 2008, nr 9-10.
- Organizacja obrony interesów prawnych Skarbu Państwa na ziemiach polskich w okresie Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego, In gremio 2009, nr 2, s. 28-29.
- Status prawny adwokatury miarą kondycji wolności w Polsce w XX, In gremio 2009, nr 1, s. 14-15.
- Sprawy Kościoła katolickiego w praktyce prawnej Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej w dwudziestoleciu międzywojennym, Teka Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie, tom XIII, 2020, nr 2, s. 515-531. Tekst dostępny na stronie: http://tkp.edu.pl/wp-content/uploads/2020/12/Tkaczuk_sklad.pdf
- Sprawy Kościoła prawosławnego, kościołów ewangelickich i gmin wyznaniowych żydowskich w praktyce prawnej Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919-1939, Kościół i Prawo 2021, Tom 10, Nr 1, ISSN 0208-7928, s. 253-266. Tekst dostępny na stronie: https://ojs.tnkul.pl/index.php/kip/article/view/16297/15603
- Sprawy dotyczące kolei państwowych w praktyce prawnej Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919-1939, Roczniki Nauk Prawnych 2021, Tom 31, nr 2, ISSN 1507-7896, s. 77-96. Tekst dostępny na stronie: https://ojs.tnkul.pl/index.
php/rnp/article/view/16355
Redakcja prac zbiorowych
- Procesy ujednolicania prawa prywatnego w świetle integracji europejskiej. Rola samorządu terytorialnego w kształtowaniu procesu integracji europejskiej na przykładzie doświadczeń samorządu w Polsce i we Włoszech, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2001 (red. wsp. Ziemianin B., Sitek B.).
- Podstawy materialne państwa. Zagadnienia prawno – historyczne, Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2006 (red. wsp. Bogacz D.).
- Rodzina w naukach prawnych. Zbiór studiów, Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2012, ss. 287 (red. wsp. Jaworska – Stankiewicz R.).
Sprawozdania
- Komunikat z Konferencji Polskich Historyków Państwa i Prawa, In gremio 2004.
- 20 lat Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego, In gremio 2008, nr 11-12.
Opracowania in memoriam
- In memoriam Zofia Kulejewska (1928 – 2011), Czasopismo Prawno-Historyczne 2012, Tom LXIV, z. 1, s. 301 – 302.
- Zofia Kulejewska (1928-2011), (w:) J. Stanielewicz, W. Stępiński, E. Włodarczyk (red.), Uniwersytet Szczeciński. Prekursorzy, założyciele, ludzie nauki, Szczecin 2015, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, s. 203-205. ISBN 978-83-7972-020-0.
- Jerzy Walachowicz (1932-2014), (w:) J. Stanielewicz, W. Stępiński, E. Włodarczyk (red.), Uniwersytet Szczeciński. Prekursorzy, założyciele, ludzie nauki, Szczecin 2015, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, s. 409-411. ISBN 978-83-7972-020-0.